Ik start schooljaar 2024-2025 met een enthousiast en leergierig schoolteam voor mij. We werken al een jaar met elkaar samen en iedere studiedag valt op hoe betrokken ze zijn. Ook deze studiedag starten we met een retrieval practice opdracht.
Retrieval practice” (zelf kennis oproepen) is een leerstrategie waarbij we ons focussen op informatie uit het hoofd te halen. Door zelf kennis op te roepen, of te proberen je iets te herinneren, wordt ons geheugen voor die informatie versterkt en wordt het minder waarschijnlijk dat je het vergeet. En dit zijn slechts twee van de voordelen van retrieval practice. Retrieval practice is een krachtige en eenvoudig in te zetten strategie om je studieprestaties te verbeteren.
Op het bord staat een opsomming van de onderwerpen die we het afgelopen jaar behandeld hebben. Iedereen krijgt 3 minuten om voor zichzelf op te schrijven wat ze nog aan informatie terug kunnen halen, passend bij deze onderwerpen. Voor mij zie ik moeilijke gezichten. Een hoop graafwerk, maar langzaam komen er weer stukjes terug. Wanneer de teamleden met elkaar uit mogen wisselen en elkaar aan mogen vullen, ontstaan er een hoop ‘Oh ja!’ momenten. Langzaam komt de kennis weer terug. Maar lang niet alles! Frustrerend voor mij als trainer? Nee, absoluut niet! Vergeten hoort bij het leerproces. We vergeten veel en we vergeten snel. Deze opdracht zet ik niet voor niets in. Het geeft mij ontzettend veel waardevolle informatie. Waar heb ik nog iets te doen? Iets uit te leggen? Iets te laten zien? Iets aan te vullen? Daarna kan ik pas weer nieuwe kennis toe gaan voegen.
Ieder mens leert in de basis op dezelfde manier. Of we nu een kind of een volwassene zijn. Zeker bij complexe en nieuwe informatie is het cruciaal om voldoende voorkennis terug te halen en voldoende te herhalen. We hebben tenslotte iets pas echt geleerd, als we het actief uit ons langetermijngeheugen kunnen halen.
Denkvraag
Als KC’er draag je regelmatig kennis over aan jouw team. Denk even terug aan de laatste keer dat je dit deed. Heb je eerst voldoende de voorkennis teruggehaald? Heb je daarna voor voldoende herhaalmomenten gezorgd?
Retrieval practice is een zeer effectieve interventie om enerzijds na te gaan welke kennis daadwerkelijk is geleerd en anderzijds herhaalmomenten in te bouwen. De relatief eenvoudig in te zetten retrieval practice heeft veel voordelen. In de infografic hieronder, zie je deze voordelen op een rij.
Drie manieren om retrieval practice in te zetten tijdens jouw werk als IB/KC’er
1. Peer-to-Peer Quiz Ronde
Geef het team de tijd minimaal 3 vragen te bedenken passend bij de eerder behandelde stof. In duo’s stelt men elkaar deze vragen zonder aantekeningen te gebruiken. Na de quiz bespreken ze de antwoorden en vullen elkaar aan waar nodig. Je kunt dit uitbreiden door de duo’s te roteren, zodat ze steeds nieuwe vragen van verschillende collega’s krijgen.
2. Memory Walk
Hang verschillende grote vellen papier met open vragen of concepten verspreid in de ruimte. Teamleden krijgen een notitieblok en wandelen langs de vellen. Ze moeten over elk vel een kort antwoord of samenvatting schrijven op basis van hun geheugen zonder hun aantekeningen te raadplegen. Na de wandeling worden de antwoorden in groepjes besproken en vul jij uiteraard aan waar nodig.
3. Flash 30
Verdeel de groep in duo’s. Elk duo krijgt 5 minuten om zoveel mogelijk begrippen, termen of concepten die zijn behandeld aan elkaar uit te leggen, zonder het woord of begrip direct te noemen (zoals bij 30 Seconds). De andere persoon moet raden welke begrippen worden omschreven. Het duo dat de meeste juiste antwoorden geeft, wint.
Wil jij nog beter weten hoe ‘leren’ werkt? Bekijk dan ook eens onze Wijzer in Leren – de lessencyclus voor kinderen in het basisonderwijs over hoe leren werkt.
Marjolein Roozendaal
