Het onderwijs is continu in beweging. Als schoolleider heb je kennis en ervaring om een betekenisvolle koers te bepalen, maar hoe krijg je dat in de praktijk nu echt voor elkaar? Hoe komt jouw team optimaal in zijn kracht te staan? Dit organisatiemodel laat het systeem van schoolontwikkeling zien en maakt inzichtelijk aan welke tandwielen gedraaid kunnen worden om de juiste beweging in gang te zetten.
Alles binnen de schoolorganisatie heeft immers invloed op elkaar: hoe het ene tandwiel beweegt, heeft invloed op hoe de andere tandwielen bewegen. Het versterkt elkaar als het de juiste richting op beweegt. Als het de tegengestelde richting op beweegt, dan stagneert de schoolontwikkeling.
Het model teamkracht
Het model bestaat uit de tandwielen ‘missie’, ‘cultuur’ en ‘structuur’, die met de juiste beweging samen leiden tot ‘teamkracht’. De krachten van het team worden dan gebundeld om effectief samen te werken, te leren en te ontwikkelen vanuit een gedeelde missie, een professionele cultuur en een heldere structuur, zodat het team optimaal kan inspelen op veranderingen in de omgeving, ieder teamlid zijn/haar volledige potentieel kan benutten en waarin het team samen succesvol is. Vraag jij je af wat er binnen jouw organisatie moet veranderen om tot ontwikkeling te komen? Gebruik dan dit model als handvat.
Tandwiel 1: missie
Teamkracht begint bij een sterke missie. Een sterke missie komt voort uit de identiteit van de school en de waarden die daarbij uitgedragen worden. Wat is jullie identiteit, voelt iedereen die? Welke waarden horen hierbij? Kernwaarden vormen de basis voor het gedrag, de cultuur en de normen van de school. Kan iedereen benoemen wat jullie kernwaarden zijn en worden ze ook herkend? Gebaseerd op wetenschappelijke kennis wordt een passende visie gevormd. Is deze kennis aanwezig? Kan het worden verrijkt met recente ontwikkelingen en nieuwe inzichten? Een sterke missie geeft richting en biedt een bron van inspiratie.
Tandwiel 2: cultuur
Het tweede tandwiel staat voor een professionele cultuur. Hoe wordt er met elkaar samengewerkt? Bepalende ingrediënten voor cultuur zijn gedragingen, attitude en overtuigingen. Welk gedrag is zichtbaar en welke houdingen worden er aangenomen? Het gaat hier om hoe jouw teamleden denken, voelen en handelen in relatie tot jullie onderwijs en schoolcultuur. Hier liggen overtuigingen aan ten grondslag die soms niet goed zichtbaar zijn en vanuit een ver verleden komen. In hoeverre ben jij op de hoogte van ieders overtuigingen? Wanneer overtuigingen, attitudes en gedragingen passen bij de missie, spreken we over een professionele cultuur. Een professionele cultuur leidt tot een gemotiveerd team en vertrouwen in elkaar.
Tandwiel 3: structuur
Het tandwiel ‘structuur’ gaat over de strategie, processen en rollen binnen de organisatie. Is voor iedereen duidelijk wat er van hem wordt verwacht? Is er een duidelijke vergaderstructuur? Zijn afspraken en werkwijzen vastgelegd, worden deze nageleefd en wie houdt hier zicht op? Is er een gedegen schoolplan? Een duidelijke structuur leidt tot transparante organisatie en effectieve samenwerking.
Het effect van de tandwielen
Wanneer deze drie tandwielen soepel in de juiste richting bewegen, kan het team effectief samenwerken aan ontwikkeling. Maar wanneer één of meerdere tandwielen spaak lopen of zelfs de verkeerde kant op bewegen, ga je merken dat er weerstand komt: het tandwiel van ‘teamkracht’ stagneert. Het effect van alle tandwielen is dan juist het tegenovergestelde. Als de structuur niet duidelijk is, leidt dat tot frustratie en onduidelijkheid, een niet-professionele cultuur leidt tot angst en weerstand en het ontbreken van een sterke missie zorgt voor verwarring.
Binnen de organisatie kan het op verschillende thema’s spaak lopen. Wanneer je inzichtelijk hebt welk tandwiel(en) stagneert, ga je nadenken welk tandwiel de prioriteit heeft: welke verandering is eerst nodig? De tandwielen hoeven namelijk niet in een bepaalde volgorde aangepakt te worden. Soms is het nodig om eerst te werken aan een duidelijke structuur voordat er aan een professionele cultuur gewerkt kan worden. Of misschien is het nodig om vanuit een professionele cultuur de missie te herzien. Jij bepaalt dus als schoolleider aan welk tandwiel er als eerst gedraaid moet worden om de organisatie in beweging te zetten.
Heb je ondersteuning of een frisse blik nodig om de behoeften van jouw organisatie in beeld te krijgen? Of kun je hulp gebruiken bij het in beweging krijgen van de tandwielen? Bekijk dan de leergang Teamkracht of neem vrijblijvend contact op met ZIEN in de Klas om te onderzoeken wat we voor elkaar kunnen betekenen.
